Türkiyəli ekspertdən ŞOK: "İsrail hücumda İran daxilindən dəstək alıb"

Türkiyəli ekspertdən ŞOK: "İran və İsrail Orta Şərqdə uzun illərdir bir-birinə düşmən münasibəti bəsləyən iki dövlət kimi tanınır. Rəsmi ritorikada düşmən kimi təqdim olunsalar da, bu iki ölkə əslində bir-birinin varlığını qoruyaraq siyasi sabitliklərini təmin edirlər və görünməyən şəkildə dolaylı əməkdaşlıq aparırlar.
İllərdir İran və İsrail arasında baş verən qarşılıqlı hücumlar əsasən xəbərdarlıq xarakterli, öncədən razılaşdırılmış, ABŞ vasitəsilə dolayı yollarla ötürülən siqnallarla müşayiət olunub. Adətən İsrailin hücumundan sonra İran sərt bəyanatlar verir, "intiqam alınacaq", "İsrail yer üzündən silinəcək" kimi çıxışlar edir, lakin faktiki cavablar cüzi və təsirsiz qalır".
Bu fikirləri KONKRET.az açıqlamasında Beynəlxalq siyasət üzrə türkiyəli ekspert İsmail Cingöz səsləndirib.
Türkiyəli ekspertdən ŞOK: "Bu dəfə isə vəziyyət fərqlidir. İsrailin son hücumu tarixə düşəcək ölçüdə böyük və genişmiqyaslı olub. Bu hücum ABŞ-ın uzun müddətdir qarşısını almağa çalışdığı bir ssenari idi. Çünki Vaşinqton və Tehran arasında Oman vasitəsilə dolayı danışıqlar aparılırdı. ABŞ prezidenti Donald Tramp İran prezidentinə məktub yazaraq birbaşa görüş təklif etmişdi. İran tərəfi isə yalnız dolayı təmaslara razı ola biləcəyini açıqlamış, lakin nüvə proqramının müzakirə mövzusu olacağını qəti şəkildə bəyan etmişdi. 2025-ci il iyunun 15-də Oman Sultanlığında növbəti görüşün keçirilməsi planlaşdırılırdı. Lakin İsrailin hücumundan sonra Tehran bu görüşü ləğv etdiyini açıqladı.
İsrailin həyata keçirdiyi əməliyyatın çox ciddi kəşfiyyat hazırlığı ilə müşayiət olunduğu aydındır. Tehran, Təbriz, Kirmanşah başda olmaqla, İranın müxtəlif bölgələrində hərbi obyektlər, komandanlıq mərkəzləri və nüvə elmi ilə məşğul olan mütəxəssislər yüksək dəqiqliklə hədəfə alınıb. İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu və Xarici İşlər naziri tərəfindən verilən açıqlamalarda bildirilib ki, İranın hücum gücü tamamilə məhv edilməyincə əməliyyatlar davam edəcək. İran isə növbəti dəfə intiqam və "İsrailin yerlə-yeksan ediləcəyi" ilə bağlı sərt bəyanatlar verib.
"İsrailin bu hücumları həyata keçirərkən İran daxilindən müəyyən dəstək almış olması ehtimalı da istisna edilmir. ABŞ isə bu hücumlarda iştirak etmədiyini və tərəf olmadığını bildirib. Amerikalılar özlərinin hədəf alınmamalı olduğunu vurğulayırlar. Lakin bəzi müşahidəçilərə görə, İsrailin ABŞ dəstəyi olmadan belə bir əməliyyatı gerçəkləşdirməsi çətin görünür.
İsrailin daxili siyasi dairələrində ABŞ və Avropanın onları istənilən halda dəstəkləyəcəyinə dair inam güclüdür. Bildirilir ki, Tramp İsrailin bu hücumunun qarşısını almağa çalışsa da, Netanyahu bu səylərə məhəl qoymayıb. Hazırda Vaşinqtonla Tehran arasında müzakirələr aparıldığı bir vaxtda bu əməliyyat həmin prosesə birbaşa zərbə kimi qiymətləndirilir.Lakin İranın bu hücumları gerçəkləşdirib-gerçəkləşdirməyəcəyi hələlik bəlli deyil. Tarixən İran sərt danışsa da, əməldə eyni sərtliyi göstərməyib".
Siyasətçi vurğulayıb ki, İsrailin bu hücumu etməsində əsas səbəblərdən biri də ABŞ ilə İran arasında aparılan nüvə danışıqlarının pozulmasına yönəlik gizli müqavimət ehtimalı göstərilir. Yəni İsrail İranı ABŞ-la danışıqlardan çəkindirmək istəyir.
"Bu hadisələrin beynəlxalq ticarətə və xüsusilə də enerji bazarına ciddi təsirlər göstərəcəyi gözlənilir. İran yaxın günlərdə Hörmüz boğazını bağlamaqla hədələyə bilər. Amma 1988-ci ildə İraq-İran müharibəsində belə bu addımı atmağa cəsarət etməmişdi. Çünki Hörmüz boğazının bağlanması ilk növbədə Çin olmaqla bir çox ölkənin neft idxalını iflic edə və bu, İrana qarşı daha sərt cavabların verilməsi ilə nəticələnə bilər. İranın bu addımı atmağa gücünün yetib-yetməyəcəyi böyük sual altındadır.
Gözləntilərə görə, bu münaqişənin böyüməsinin qarşısını almaq üçün Rusiya və Çin də prosesə müdaxilə edərək gərginliyi azaltmağa çalışa bilər. Xüsusilə, Rusiya hazırda Ukrayna müharibəsində İranın dron dəstəyi ilə müəyyən əlaqələr qurduğuna görə Tehranla münasibətləri saxlayır. Amma bu münaqişə davam etsə, İran Rusiyadan daha ciddi dəstək istəyə bilər. Lakin Moskvanın bu dəfə gözlənilən dəstəyi verəcəyi də sual altındadır.
Tehran bu hücumlara nə dərəcədə cavab verəcək , bunu yalnız zaman göstərəcək. Amma zəif cavab ehtimalı da istisna edilməməlidir".
Müşviq Tofiqoğlu
KONKRET.az

Siyasi     Baxılıb: 130   Tarix: 14 iyun 2025
f Paylaş

Xidmetler [newsid: 0-123300]

Oxşar xəbərlər

Temmi Bryus: ABŞ Azərbaycan və Ermənistanın sülh istəyini dəstəkləyir

ABŞ Azərbaycan və Ermənistanın sülh istəyini dəstəkləyir. "Report"a istinadən xəbər verir ki, bunu ABŞ Dövlət Departamentinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Temmi Bryus keçirdiyi mətbuat konfransında deyib

Rusiya Zəngəzur dəhlizinin bahalığından "narahat" oldu

Türkiyə və Azərbaycan Zəngəzur dəhlizi ilə Rusiyadan yan keçməklə Orta Asiyaya, Çinə və s. ixrac həyata keçirə bilər. Bu, Qərbin təzyiqi olmadan müstəqil marşrutlar qurmaq istəyən BRİKS-in səylərinə potensial zərbədir. xəbə

Ukrayna Azərbaycana təşəkkür etdi

Biz ukraynalı uşaqlarının reabilitasiyası məqsədilə Azərbaycana gətirilməsinə görə minnətdarlığımızı bildiririk. KONKRET.azTrend-ə istinadən xəbər verir ki, bunu bu gün Ukraynanın Azərbaycandakı səfirliyinin birinci katib

Deputat: Əbu Dabidəki vasitəçisiz görüş sülh prosesinə yeni nəfəs verdi

Milli Məclisin deputatı Nigar Məmmədova "Hədəf" verilişində qonaq olarkən, Əbu Dabidə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan arasında keçirilən görüşü şərh edib. xəbər veri

İki Karapetyan Paşinyana qarşı

Həbsdəki milyarderin baş nazirliyə namizədliyi mümkün deyil, onun yerini baş nazir olmuş adaşı tuta bilər. "Bu yay Ermənistanda baş verən təlatümlü hadisələr yeni müxalifət hərəkatının yaradılması məsələsini aktuallaşdırıb

Trampa sui-qəsddən sonra ABŞ Gizli Xidmətinə HANSI CƏZA VERİLİB? - SİRR PƏRDƏSİ ARALANIR

Donald Trampa qarşı 2024-cü ildə Batler şəhərində edilən sui-qəsd cəhdindən sonra ABŞ Gizli Xidmətində ciddi intizam tədbirləri görülməyib. xəbər verir ki, CNN telekanalının məlumatına görə, hadisədən keçən bir il ərzind

Almaniya kansleri: "Rusiya bu ziyanı ödəməsə..."

Rusiya, Ukraynaya vurduğu ziyana görə 500 milyard avro kompensasiya ödəmədikcə, onun dondurulmuş aktivlərinə çıxışı mümkün olmayacaq. xəbər verir ki, bu barədə Almaniya kansleri Fridrix Mers (Friedrich Merz) jurnalistlər

Moskvadaki Azərbaycan diasporunun rəhbəri Elşən İbrahimov Rusiyadan deportasiya olunur

Moskva vilayətindəki Azərbaycan diasporunun rəhbəri Elşən İbrahimov Rusiyadan deportasiya olunur. Bu barədə yerli "Telegram" kanalları məlumat yayıb. Bildirilib ki, İbrahimovun "Aeroflot" hava yollarını

Xəyal Bəşirov: Paşinyan hakimiyyətini qorumaq üçün hər addıma hazırdır

Siyasi şərhçi Xəyal Bəşirov AZTV-də yayımlanan "Hədəf" verilişində qonaq olarkən, Əbu Dabidə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan arasında baş tutan son görüşü şərh edib


yeni xeberler azerbaycan xeberleri son xeberler metbuat iqtisadiyyat xeberleri bugun en son xeberler en son xeberleri