Gini indeksi nədir?

Gini indeksi nədir?Gini indeksi və ya Gini əmsalı 1912-ci ildə İtalyan statistikaçısı Corrado Gini tərəfindən hazırlanan statistik bir ölçü vahididir. Çox vaxt iqtisadi bərabərsizliyin, gəlir bölgüsünün və ya bəzən əhali arasında sərvət bölgüsünün ölçülməsi kimi istifadə olunur. Əmsal 0 (və ya 0%) ilə 1 (və ya 100%) arasında dəyişir ki, 0 mükəmməl bərabərliyi, 1 isə mükəmməl bərabərsizliyi təmsil edir. 1-dən yuxarı dəyərlər mənfi gəlir və ya var-dövlət hesabına mümkündür. Hər bir rezidentində eyni gəliri olan ölkədə Gini əmsalı 0-a bərabərdir. Bir rezidentin bütün gəlirlərini qazandığı bir ölkədə, qalan hissə heç bir şey qazana bilmədiyi halda Gini əmsalı 1 olur.
Varlı və kasıb ölkələrdə tətbiqi
Eyni analizi sərvət paylamasına da tətbiq etmək olar ("sərvət Gini əmsalı"), ancaq sərvəti ölçmək gəlirdən daha çətindir, Gini əmsalları ümumiyyətlə gəlirə aiddir. Sərvətin Gini əmsalları (Wealth Gini coefficients) gəlir əldə edənlərə nisbətən daha yüksəkdir. Gini əmsalı bir ölkə və ya bölgə daxilində gəlir və ya sərvət bölgüsünü təhlil etmək üçün vacib bir vasitədir, ancaq yanlışlıqla gəlirin və ya sərvətin mütləq ölçü vahidi kimi qəbul edilməməlidir. Gəlirləri hər birində eyni şəkildə bölüşdürüldükdə, yüksək gəlirli bir ölkə ilə aşağı gəlirli bir ölkədə eyni Gini əmsalı ola bilər: OECDnin (Organisation for Economic Co-operation and Development) verdiyi məlumata görə, Türkiyə və ABŞ-ın hər ikisinin də 2016-cı ildə 0.39-0.40 ətrafında gəlir Gini əmsalı var idi. Halbuki Türkiyənin adambaşına düşən ÜDM-si ABŞ-ın yarısından az idi.
Dünyanın ən kasıb ölkələrinin bəzilərində (Mərkəzi Afrika Respublikası) dünyanın ən yüksək Gini əmsalı (61,3), ən varlılarında isə (Danimarka) ən aşağı (28,8) göstəricilər müşahidə edilir. Yenə də gəlir bərabərsizliyi ilə adambaşına düşən ÜDM arasındakı əlaqə mükəmməl bir mənfi nisbət deyil və zaman keçdikcə bu əlaqə dəyişmişdir. Utrecht Universitetindən Michail Moatsos və Tuebingen Universitetindən Joery Baten 1820-dən 1929-a qədər bərabərsizliyin bir qədər yüksəldiyini, sonra adambaşına ÜDM artdıqca kəsildiyini göstərdi. 1950-1970-ci illərdə adambaşına düşən ÜDM müəyyən bir həddən yuxarı qalxdıqca bərabərsizlik aşağı düşməyə başladı. 1980-2000-ci illər arasında isə bərabərsizlik adambaşına düşən ÜDM-nin ardınca kəskin şəkildə geri çəkildi.
İndeksin çatışmazlıqları
İqtisadi bərabərsizliyi təhlil etmək üçün faydalı olsa da, Gini əmsalı bəzi çatışmazlıqlara malikdir. Metrikin dəqiqliyi etibarlı ÜDM və gəlir məlumatlarına bağlıdır. Kölgə iqtisadiyyatı və qeyri-rəsmi iqtisadi fəaliyyət isə hər ölkədə mövcuddur. Qeyri-rəsmi iqtisadi fəaliyyət inkişaf etməkdə olan ölkələrdə həqiqi iqtisadi istehsalın daha çox hissəsini və gəlirlərin ölkələr daxilində bölüşdürülməsinin ən aşağı hissəsini təmsil etməyə meyllidir. Hər iki halda, bu, ölçülmüş gəlirlərin Gini indeksinin həqiqi gəlir bərabərsizliyini üstələməsi deməkdir.
Digər bir çatışmazlıq, çox fərqli gəlir bölgüsünün eyni Gini əmsalları ilə nəticələnə bilməsidir. Gini ikiölçülü bir sahəni (Lorenz əyrisi ilə bərabərlik xətti arasındakı boşluq) vahid bir ədədə ayırmağa çalışdığı üçün bərabərsizliyin "forması" haqqında məlumatları gizlədir.
Milli.Az /news.milli.az

İqtisadiyyat     Baxılıb: 832   Tarix: 24 avqust 2020
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

"Bank Respublika"dan şəhid övladlarına daha bir qayğlkeş addım - FOTOLAR

Ölkənin aparıcı və sosial məsuliyyətli banklarından biri olan "Bank Respublika"nın dəstəyi, "Cavad Xan" Tarix və Mədəniyyət Fondunun təşkilatçılığı ilə 30 iyun – 5 iyul 2025-ci il tarixlərində Göygöl rayonunu

Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsinin xalis mənfəəti 12 dəfə artdı

Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsi 2023-cü ili 3,506 milyon manat xalis mənfəətlə başa vurub. "Report"a istinadən xəbər verir ki, bu, 2022-ci illə müqayisədə 12,1 dəfə çoxdur. 2023-cü ildə Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğ

Partnyorlarda alış-veriş et, faizsiz taksitlə ödə

Yay mövsümünün parlaq endirimlərindən və fürsətlərindən geri qalma. Yelo taksit kartı ilə sevdiyin məhsulları 2-24 ay müddətinə faizsiz və komissiyasız taksitlə ala bilərsən. Partnyor şəbəkəsində mövcud olan bu imkan sayəsind

Yelo Invest-də limit sifarişi funksiyası aktiv oldu

Əlavə gəlir qazanmağın müasir maliyyə alətlərindən biri investisiya etməkdir. Lakin bazarın ritminə çatmaq, ən sərfəli qiyməti tutmaq və vaxtında qərar vermək həmişə asan olmur. Yelo Bank olaraq, müştərilərimizin investisiy

AZAL-dan yenilik – Səfərlərinizi yeni onlayn xidmətlə daha rahat planlaşdırın

Azərbaycanın milli aviadaşıyıcısı AZAL sərnişinlərə səyahətlərini daha rahat və planlı şəkildə təşkil etməyə və qiymət dəyişikliklərindən qorunmağa imkan verən yeni onlayn funksiyanı təqdim edir. "Qiymətin sabitlənməsi"

AZAL Ürgəncə müntəzəm uçuşları bərpa edir

Azərbaycanın milli aviadaşıyıcısı AZAL avqust ayından etibarən Özbəkistanın Ürgənc şəhərinə müntəzəm reysləri bərpa edəcək. İlk reys 2 avqust tarixində həyata keçiriləcək. Uçuşlar həftədə iki dəfə – çərşənbə və şənbə günlər

"Bank Respublika"da mikro kreditlər üzrə FAİZLƏR ƏRİDİ

Yay mövsümü – həm istirahət, həm də fürsətlər mövsümüdür! Mövsümi canlanma və artan bazar tələbi fonunda bu dövr yeni layihələrə başlamaq və mövcud biznesi genişləndirmək üçün xüsusilə əlverişlidir. Ölkənin aparıcı banklarında

Sosial yardım alanlara şad xəbər - Artırıla bilər

"Milli Məclis "Yaşayış minimumu haqqında" qanuna dəyişikliyi qəbul edib.  Yeni dəyişikliklərə əsasən, tibb və təhsil müəssisələri ilə yanaşı, sosial sahəyə aid müəssisələrdə şəxslər üçün də yeni qida normalar

Əmanətini Yelo Bank-a etibar et, illik 12%-dək gəlir qazan

Həyatımızın hər anı seçimlərlə doludur: daha çox səyahət etmək, sevdiklərimiz üçün daha yaxşısını təmin etmək, ya da sadəcə maliyyə baxımından rahat yaşamaq. Bu arzuların reallaşması üçün isə pulun sadəcə xərclənməsi deyil


son xeberler yeni xeberler azerbaycan xeberleri gunun xeberleri son xeberler bugun 2025 azerbaycan valyuta mezennesi