Gini indeksi nədir?

Gini indeksi nədir?Gini indeksi və ya Gini əmsalı 1912-ci ildə İtalyan statistikaçısı Corrado Gini tərəfindən hazırlanan statistik bir ölçü vahididir. Çox vaxt iqtisadi bərabərsizliyin, gəlir bölgüsünün və ya bəzən əhali arasında sərvət bölgüsünün ölçülməsi kimi istifadə olunur. Əmsal 0 (və ya 0%) ilə 1 (və ya 100%) arasında dəyişir ki, 0 mükəmməl bərabərliyi, 1 isə mükəmməl bərabərsizliyi təmsil edir. 1-dən yuxarı dəyərlər mənfi gəlir və ya var-dövlət hesabına mümkündür. Hər bir rezidentində eyni gəliri olan ölkədə Gini əmsalı 0-a bərabərdir. Bir rezidentin bütün gəlirlərini qazandığı bir ölkədə, qalan hissə heç bir şey qazana bilmədiyi halda Gini əmsalı 1 olur.
Varlı və kasıb ölkələrdə tətbiqi
Eyni analizi sərvət paylamasına da tətbiq etmək olar ("sərvət Gini əmsalı"), ancaq sərvəti ölçmək gəlirdən daha çətindir, Gini əmsalları ümumiyyətlə gəlirə aiddir. Sərvətin Gini əmsalları (Wealth Gini coefficients) gəlir əldə edənlərə nisbətən daha yüksəkdir. Gini əmsalı bir ölkə və ya bölgə daxilində gəlir və ya sərvət bölgüsünü təhlil etmək üçün vacib bir vasitədir, ancaq yanlışlıqla gəlirin və ya sərvətin mütləq ölçü vahidi kimi qəbul edilməməlidir. Gəlirləri hər birində eyni şəkildə bölüşdürüldükdə, yüksək gəlirli bir ölkə ilə aşağı gəlirli bir ölkədə eyni Gini əmsalı ola bilər: OECDnin (Organisation for Economic Co-operation and Development) verdiyi məlumata görə, Türkiyə və ABŞ-ın hər ikisinin də 2016-cı ildə 0.39-0.40 ətrafında gəlir Gini əmsalı var idi. Halbuki Türkiyənin adambaşına düşən ÜDM-si ABŞ-ın yarısından az idi.
Dünyanın ən kasıb ölkələrinin bəzilərində (Mərkəzi Afrika Respublikası) dünyanın ən yüksək Gini əmsalı (61,3), ən varlılarında isə (Danimarka) ən aşağı (28,8) göstəricilər müşahidə edilir. Yenə də gəlir bərabərsizliyi ilə adambaşına düşən ÜDM arasındakı əlaqə mükəmməl bir mənfi nisbət deyil və zaman keçdikcə bu əlaqə dəyişmişdir. Utrecht Universitetindən Michail Moatsos və Tuebingen Universitetindən Joery Baten 1820-dən 1929-a qədər bərabərsizliyin bir qədər yüksəldiyini, sonra adambaşına ÜDM artdıqca kəsildiyini göstərdi. 1950-1970-ci illərdə adambaşına düşən ÜDM müəyyən bir həddən yuxarı qalxdıqca bərabərsizlik aşağı düşməyə başladı. 1980-2000-ci illər arasında isə bərabərsizlik adambaşına düşən ÜDM-nin ardınca kəskin şəkildə geri çəkildi.
İndeksin çatışmazlıqları
İqtisadi bərabərsizliyi təhlil etmək üçün faydalı olsa da, Gini əmsalı bəzi çatışmazlıqlara malikdir. Metrikin dəqiqliyi etibarlı ÜDM və gəlir məlumatlarına bağlıdır. Kölgə iqtisadiyyatı və qeyri-rəsmi iqtisadi fəaliyyət isə hər ölkədə mövcuddur. Qeyri-rəsmi iqtisadi fəaliyyət inkişaf etməkdə olan ölkələrdə həqiqi iqtisadi istehsalın daha çox hissəsini və gəlirlərin ölkələr daxilində bölüşdürülməsinin ən aşağı hissəsini təmsil etməyə meyllidir. Hər iki halda, bu, ölçülmüş gəlirlərin Gini indeksinin həqiqi gəlir bərabərsizliyini üstələməsi deməkdir.
Digər bir çatışmazlıq, çox fərqli gəlir bölgüsünün eyni Gini əmsalları ilə nəticələnə bilməsidir. Gini ikiölçülü bir sahəni (Lorenz əyrisi ilə bərabərlik xətti arasındakı boşluq) vahid bir ədədə ayırmağa çalışdığı üçün bərabərsizliyin "forması" haqqında məlumatları gizlədir.
Milli.Az /news.milli.az

İqtisadiyyat     Baxılıb: 831   Tarix: 24 avqust 2020
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

"Bank of Baku"dan könüllü qanvermə təşəbbüsü - FOTOLAR

Bank of Baku mütəmadi qan ehtiyacıolan insanlara dəstək məqsədilə "Qanında həyat var!" şüarı ilə bu il də yenidənqanvermə aksiyası təşkil edib. xəbər verir ki, 19 iyunda "Respublika Qan Bankı" PHŞ il

Yelo kartların cashback şərtləri yeniləndi - daha çox limit, daha yüksək cashback

Müştərilərinin istəklərini hər zaman prioritet tutan Yelo Bank cashback şərtlərini daha cəzbedici etdi! 1 iyul 2025 tarixindən etibarən sahib olduğunuz istənilən Yelo kartla (debet, taksit/kredit) həm ölkədaxili, həm də ölkəxaric

Sosial yardım alanlara şad xəbər - Artırıla bilər

"Milli Məclis "Yaşayış minimumu haqqında" qanuna dəyişikliyi qəbul edib.  Yeni dəyişikliklərə əsasən, tibb və təhsil müəssisələri ilə yanaşı, sosial sahəyə aid müəssisələrdə şəxslər üçün də yeni qida normalar

Yelo Bank əlilliyi olan uşaqlar və gənclər üçün inklüziv idman tədbiri keçirib - FOTOLAR

5 iyul — Ümumdünya Badminton Günü münasibətilə Yelo Bank və Azərbaycan Badminton Federasiyası birgə təşəbbüslə xüsusi tədbir təşkil edib. xəbər verir ki, badmintonun hər kəs üçün əlçatan və əyləncəli olduğunu göstərmək məqsədil

Bank Respublika Beyləqanda yeni filialını açdı - FOTOLAR

Ölkənin aparıcı banklarından biri olan Bank Respublika, müştərilərin rahatlığını və xidmətə əlçatanlığını artırmaq məqsədilə Beyləqan şəhərində ən müasir bankçılıq texnologiyaları ilə təchiz olunmuş yeni filialının təntənəl

Əmanətini Yelo Bank-a etibar et, illik 12%-dək gəlir qazan

Həyatımızın hər anı seçimlərlə doludur: daha çox səyahət etmək, sevdiklərimiz üçün daha yaxşısını təmin etmək, ya da sadəcə maliyyə baxımından rahat yaşamaq. Bu arzuların reallaşması üçün isə pulun sadəcə xərclənməsi deyil

İş adamları və əhali "Ziraat Bank Azərbaycan"dan pullarını geri götürür

İlin birinci rübündə "Ziraat Bank Azərbaycan"nın cəmi kapitalı 4398,69 min manat azalaraq 137934,50 min manatdan 133535,81 min manata düşüb. Teleqraf-a istinadən xəbər verir ki, 2025-ci ilin birinci rübünün göstəricilər

Yelo Bank-dan mikro bizneslərə bir fəsil güzəşt

Yelo Bank yay mövsümündə mikro biznes sahiblərinə əlavə inkişaf imkanı təqdim etmək məqsədilə yeni kampaniyaya start verib. Kampaniya çərçivəsində mikro bizneslə məşğul olan şəxslər 100 00 AZN-dək kredit əldə edə və əsa

"Kapital Bank"ın "PO Growth" inkişaf proqramı gələcəyin məhsul sahiblərini yetişdirir

"Kapital Bank" ASC-nin məhsulyönümlü düşüncə tərzini gücləndirmək və gənc istedadları bu sahəyə cəlb etmək məqsədilə həyata keçirdiyi "PO Growth" inkişaf proqramı uğurla başa çatıb. Proqram iştirakçılar


azerbaycan xeberleri yeni xeberler son xeberler havanın temperaturu en son xeberler sou xeberler bugun maşın realiti şou