"Rus səması"nın təhlükəsi: PVO-nun vurduğu Azərbaycan təyyarəsi, "Aeroflot"a kiberhücum və... - SENSASİON DETALLAR

Tanınmış rusiyalı politoloq Sergey Markov "Tsargrad" telekanalında çıxışı zamanı artıq çoxlarının şübhələndiyi, lakin rəsmi səviyyədə təsdiqlənməyən bir faktı açıq şəkildə etiraf edib: 2024-cü il dekabrın 25-də Bakı–Qroznı reysini yerinə yetirən Azərbaycan sərnişin təyyarəsini məhz Rusiya vurub.
KONKRET.az minval.info-ya istinadən xəbər verir ki, "Rusiya ilə Azərbaycan arasında baş verənlərin səbəbi – təyyarədir. Biz o təyyarəni vurduq. Bu, kifayət qədər aydındır. Bu artıq dəqiq bilinir və Azərbaycan da yaxşı bilir ki, Rusiya rəhbərliyi dəqiq olaraq təyyarəni vurduğunu anlayır," – deyə politoloq bildirib. Bu barədə daha əvvəl Minval Politika da yazmışdı.
Hadisə ətrafında hələ də siyasi mübahisələr səngiməsə də, bu faciənin daha dərin və qorxulu tərəfi – hava məkanında sivil insanların təhlükəsizliyidir. Rusiya Hava Hücumundan Müdafiə Qüvvələrinin fəaliyyəti artıq yalnız potensial yox, real təhdidə çevrilib.
"Pantsir" nasaz idi, rabitə yox idi, PVO "təxminlə" atəş açırdı
Hadisə ilə bağlı yayılan təfərrüatlar isə sözün əsl mənasında dəhşət doğurur. Suriyadan gətirilən və Qroznı yaxınlığında döyüş növbətçiliyinə yerləşdirilən "Pantsir" zenit-raket kompleksi texniki cəhətdən nasaz olub, rabitə sistemi isə ya zəif, ya da ümumiyyətlə olmayıb. "Kover" planı çərçivəsində rus PVO-su, sadəcə olaraq, "gözə görünən hərəkətə" reaksiya verib. Nəticədə ilk qurban Azərbaycan sərnişin təyyarəsi olub. Amma sabah bu rolu istənilən başqa ölkənin — hətta Rusiyanın özünün — hava gəmisi oynaya bilər.
Rusiya səması – artan təhlükə zonası
Hadisədən sonra Rusiya hökumətinin dərhal araşdırma aparmalı, məsul şəxsləri cəzalandırmalı və sistemdə ciddi dəyişikliklər etməli olduğu gözlənilsə də, reallıqda nə effektiv istintaq aparılır, nə də HHMQ sistemində şəffaflıq yaranır. Əksinə, məsələ ört-basdır edilir, təqsirkarlar qorunur. Ekspertlər xəbərdarlıq edirlər ki, "Kover" planı artıq təkcə Qroznıda deyil, Moskva, Sankt-Peterburq, Kazan və digər böyük şəhərlərin hava limanlarında da mütəmadi şəkildə tətbiq edilir. Bu isə o deməkdir ki, istənilən anda növbəti sivil təyyarə hədəf ola bilər.
"Aeroflot"a kiberhücum və Rusiya aviasiyasının dağılması
Sergey Markovun açıqlamaları elə bir vaxta təsadüf edir ki, Rusiya aviasiyası "Aeroflot"a qarşı kiberhücumdan sonra özünə gəlməyə çalışır. Sosial şəbəkələrdə sərnişinlərin ləğv olunan və ya gecikdirilən reyslərdən şikayətləri artır. Şirkətin kompüter sistemində yaranmış texniki problem, demək olar ki, bütün iş proseslərini iflic edib. Rəsmi məlumata görə, kiberhücumun uğur qazanmasının səbəbi yüksək vəzifəli şəxslərin 2022-ci ildən bəri parolları dəyişməməsi olub.
Ekspertlər isə daha dərin bir problemi qabardır: Ukrayna ilə müharibə başlayandan sonra Rusiya aviasiyası ciddi kadr çatışmazlığı yaşayır. Təcrübəli pilotlar və texniki heyət ya mobilizasiya olunaraq cəbhəyə göndərilib, ya da ölkədən gedib. Onların yerini ya təqaüdçülər, ya da yeni təlim keçmiş, təcrübəsiz gənclər tutur.
Təyyarələr – "qanunsuz saxlanılan" və təhlükəli
Bundan əlavə, Rusiyanın 2022-ci ildə qərb şirkətlərindən lizinqə götürdüyü təyyarələri geri qaytarmaması beynəlxalq aləmdə "mülki aviasiya tarixində ən böyük oğurluq" kimi qiymətləndirilmişdi. Lakin bu qərarın nəticəsi olaraq həmin təyyarələrin servis və texniki təminatı mümkün deyil. Qanuni ehtiyat hissələri yoxdur, "qara bazar"dan alınan saxta hissələrlə işləməyə məcbur qalırlar. Bu isə rus aviaparkını tədricən İranın səviyyəsinə salır — orada da onilliklər əvvəl alınmış təyyarələr hələ də uçur, amma qəza və insident sayı gizlədilə bilmir.
Keçmiş faciələr və qara tarix
Rusiyanın aviasiya problemləri təkcə son dövrlə məhdudlaşmır. 1994-cü ildə baş verən SU593 qəzasında kapitan şturvalı 15 yaşlı oğluna vermişdi. 2008-ci ildə Permdə baş verən SU821 qəzasının səbəbi isə sərxoş pilot olmuşdu. Bunlar yalnız mediaya çıxmış, ən məşhur nümunələrdir. Onlarla başqa avia-insidentin isə ya üstü örtülür, ya da statistikaya salınmır.
Nəticə: Rusiyanın hava məkanından uzaq durmaq lazımdır
Bir çox beynəlxalq şirkətlər artıq illərdir öz əməkdaşlarına Rusiya daxilində belə uçuşlar üçün yerli aviaşirkətlərdən deyil, "üçüncü ölkə"lər üzərindən tranzit marşrutlardan istifadə etməyi tövsiyə edir. Bu, rus təyyarələrinin texniki durumuna və ekipaj intizamına qarşı ehtiyat tədbiridir. Amma bu tədbirlər PVO təhlükəsini azaltmır.
Bütün bu faktorları nəzərə alaraq, ekspertlər bildirirlər ki, Rusiya səması sivil aviasiya üçün "yüksək risk zonası"na çevrilib. Həm texniki nasazlıqlar, həm insan faktoru, həm də PVO-nun "qeyri-proqnozlaşdırıla bilən" fəaliyyəti bu məkanı bütün dünya üçün təhlükəli edir.
Natiq Səlim,
KONKRET.az

Siyasi     Baxılıb: 103   Tarix: 31 iyul 2025
f Paylaş

Xidmetler [newsid: 0-123300]

Oxşar xəbərlər

Zaxarova Zəngəzur dəhlizindən danışdı

Rusiya kommunikasiyaların açılması kontekstində Ermənistanla dialoqu davam etdirilməsinə ümid edir. xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova bu gün keçirdiyi brifinqdə Zəngəzu

Naxçıvanın "Türk qapısı" kimi təqdim edilməsi bölgənin geosiyasi çəkisini necə dəyişdirəcək? - MÜHÜM DETALLAR

Türkiyənin hakim Ədalət və İnkişaf Partiyası (AK Parti) sədrinin müavini, Türk dövlətləri ilə əlaqələr Baş İdarəsinin rəhbəri Kürşad Zorlu Naxçıvana səfər edib. Bəs, Naxçıvanın "Türk qapısı" kimi təqdim edilməs

Paşinyan Putin və Pezeşkianla nə barədə danışdığını AÇIQLADI 

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə telefon danışığı və bu yaxınlarda keçirilmiş görüş zamanı avqustun 8-də Bakı ilə əldə olunan Vaşinqton razılaşmalarını müzakirə edib. xəbər verir ki

NATO sərhədlərində təhlükə: Rusiya dron insidenti Trampın gündəmində

ABŞ Prezidenti Donald Tramp Rusiya dronlarının Polşanın hava məkanını pozması ilə bağlı vəziyyəti şərh edib. xəbər verir ki, bu barədə dövlət başçısı "Truth Social" platformasında yazıb. "Polşanın hava məkanın

İlham Əliyev İSESKO-nun direktorunu qəbul etdi

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev sentyabrın 15-də Şuşada İSESKO-nun Baş direktoru Salim bin Məhəmməd əl-Malikini qəbul edib. xəbər verir ki, məlumatı Prezidentin Mətbuat Xidməti yayıb

Türkiyə-Ermənistan sərhədində VACİB GÖRÜŞ - Rubinyan təcili "Marqara"ya gəldi

Türkiyənin münasibətlərin normallaşdırılması üzrə xüsusi nümayəndəsi Serdar Kılıç Ermənistan ərazisinə Marqara sərhəd-keçid məntəqəsindən gəlib.  xəbər verir ki, bu barədə Ermənistan mediası məlumat yayıb. Məlumatda bildirili

Savaş bitməyəcək, çünki Putinlə Zelenski... 

Ağ Ev rəhbəri etiraf edib ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsini bitirmək əvvəllər düşünüldüyü qədər sadə və tez deyil. xəbər verir ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp daha əvvəl Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsini te

Türkiyənin Baş Qərargah rəisi Azərbaycana gəldi

Türkiyənin Baş Qərargah rəisi Səlcuq Bayraqdaroğlu Azərbaycana gəlib. xəbər verir ki, bu barədə Türkiyənin Azərbaycandakı Səfirliyi məlumat yayıb. Bildirilib ki, S. Bayraqdaroğlu Bakıda bir sıra görüşlər keçirəcək

Ərdoğanın adamı bu sözü dedi, sonra Ermənistana KEÇDİ

Türkiyənin Ermənistanla münasibətlərin normallaşması üzrə nümayəndəsi Serdar Kılıçın ötən gün İrəvana səfəri öncəsi mətbuata açıqlaması ermənilər arasında rezonans doğurub. Globalinfo-ya istinadən xəbər verir ki, erməni iranşüna


son xeberler yeni xeberler azerbaycan xeberleri iqtisadiyyat xeberleri bugun xeber.az en son xeberler bu gun xeberler azerbaycan