"Neft bazarındakı dəyişiklik Azərbaycan iqtisadiyyatında ciddi təlatümlər yaradacaq səviyyədə deyil"

"Neft bazarındakı dəyişiklik Azərbaycan iqtisadiyyatında ciddi təlatümlər yaradacaq səviyyədə deyil"Milli Məclisin deputatı Tahir Mirkişili dünya bazarında neftin qiymətinin ucuzlaşmasına münasibət bildirib.
Milli.Az xəbər verir ki, millət vəkili Trend-ə bildirib ki, keçən həftə OPEK+ ölkələri arasında, xüsusilə də Rusiya və Səudiyyə Ərəbistanı arasında istehsal həcminin azaldılması ilə bağlı razılığın əldə olunmaması neftin qiymətinin düşməsini şərtləndirirdi: "Səudiyyəlilər bazardan gündə 1.5 milyon barel neftin çıxarılmasını təklif etsələr də, rusiyalılar bundan imtina ediblər. Nəticədə səudiyyəlilər əks qərar verərək neft istehsalının artırılmasına qərar verib və bütün bazarlar üçün qiymət təklifini aşağı salıblar.
Beləliklə, neft bazarı 3 qat zərbə almaqdadır: şok təklif (Sədiyyə neftinin həcminin artması), şok tələb (Koronavirus epidamiyasının yayılması nəticəsində tələbin azalması) və artıq nefti bazardan yığışdıra və situasiyanı tənzimləyə bilən balanslaşdırıcı mexanizmin olmaması.
1930-cu ildən sonra keçən 90 il ərzində belə toksik kombinasiya heç zaman olmayıb. 1930-cu illərdə "Böyük Depressiya" zamanı Texasda Qara nəhəng yatağının kəşf olunması bazarda təklifi xeyli artırdı və neftin qiyməti o zaman 1 dollardan da aşağı düşmüşdü.
Hazırda bir çox təhlilçi mərkəzlər neftin 1 barelinin 20 dollara qədər düşəcəyini proqnozlaşdırırlar".
İqtisadçı deputat bu prosesin Azərbaycana təsirindən də danışıb: "Neft qiymətinin kəskin düşməsi neft ixrac edən ölkələrin iqtisadiyyatına təsirsiz ötüşməyəcək. Amma hazırda Azəraycan gündə orta hesabla 540 min barel xam neft ixrac edir. 2019-cu ildə bütövlükdə ixracımız idxalımızdan 8 milyard dollar çox olub (qızıl idxalını nəzərə almasaq). Xam neft ixracımız 15 milyard dollara yaxın olub. 2019-cu ilin 9 ayının yekunlarına görə, tədiyə balansında neft-qaz sektoru üzrə profisit 9.9 mlrd dollar, qeyri-neft sektorunda isə defisit 4.8 mlrd dollar olub.
Dövlət Neft Fondunun 2020-ci il üçün gəlirləri 12.4 milyard manat, bu gəlirləri isə 11.4 milyard manatı (92%-i) dövlət büdcəsinə transfert üçün nəzərdə tutulub.
Neftin qiymətinin dəyişməsini Azərbaycan iqtisadiyyatına təsirindən danışarkən 3 ssenarini nəzərə almaq lazımdır: Qısamüddətli, Ortamüddətli, Uzunmüddətli. Öncə deyək ki, neftin qiyməti dövlət büdcəsində 1 barelinin qiyməti 55 dollar həddində götürülüb. Yəni, neftin 1 barelinin qiymətinin 30 dollar həddində olması Azərbaycanın hər gün nəzərdə tutulmuş gəlirdən sadə hesabla 13.5 milyon dollar az gəlir əldə etməsinə səbəb olacaq.
Sadə formada hesablasaq: Qısamüddətli ssenaridə neftin qiyməti 1 ay bu həddə qalarsa, iqtisadiyyatımız 405 milyon dollar az gəlir əldə edəcək. Ortamüddətli ssenarida, neftin qiyməti 5 ay bu həddə qalarsa, iqtisadiyyatımız 2 milyard dollar az gəlir əldə edəcək. Uzunmüddətli ssenaridə neftin qiyməti 9 ay bu həddə qalarsa, iqtisadiyyatımız 3.6 milyard dollar az gəlir əldə edəcək.
Yuxarıda göstərdiyimiz kimi, bu ssenarilərin heç biri Azərbaycan iqtisadiyyatında ciddi təlatümlər yarada biləcək səviyyədə deyil. Burada kifayət qədər digər amillər də var ki, daha geniş yazmaq olar. Tədiyə balansının 5.1 milyard dollarlıq müsbət saldosu, ixracın idxalı 8 milyard dollar üstələməsi neft qiymətlərinin belə kəskin düşməsinin ölkə iqtisadiyyatına təsirini minimallaşdırır. Eyni zamanda, son illər Azərbaycan Prezidenti tərəfindən həyata keçirilən islahatlar, qeyri-neft sektorunun sürətli inkişafı, qeyri-neft ixracının artım sürətinin yüksək olması belə təsirləri minimallaşdırır. Ölkədə həyata keçirilən şəffaflaşma tədbirləri nəticəsində dövlət büdcəsi gəlirlərinin son 2 ayda 250 milyon manat artması büdcə öhdəliklərinin də yerinə yetirilməsi baxımından mühüm nəticədir.
Düşünürük ki, neftin qiymətinin bu həddə enməsi, əsasən, Səudiyyə Ərəbistanı ilə Rusiya arasında "neft müharibəsi"nin nəticəsidir. İstehsalın artırılması və qiymətlərin düşməsi heç bir ölkə üçün iqtisadi cəhətdən sərfəli deyil. Digər tərəfdən, hesablamalara görə, Səudiyyə İqtisadiyyatı neftin qiymətinin 84 dollar, Rusiya iqtisadiyyatı isə qiymətin 42.5 dollar həddə olmasına dözə bilərlər. Bu şərtlər daxilində qiymətin uzun müddət aşağı həddə qalması inandırıcı görünmür.
Azərbaycan iqtisadiyyatının kifayət qədər imkanları toplandığından belə təsirlərin Azərbaycan manatını yenidən devalvasiyaya uğradacağı ehtimalları minimaldır, demək olar ki, yoxdur. Əhalini ən çox düşündürən bu sualın cavabına iqtisadçı olaraq demək istərdim ki, təlaşa ehtiyac yoxdur, neft bazarının bu cür dəyişkənliyinə öyrəşmək lazımdır".
Milli.Az /news.milli.az

İqtisadiyyat     Baxılıb: 430   Tarix: 09 mart 2020
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

Yelo Bank-dan 50 000 AZN-dək krediti sərfəli və sürətli əldə et

Avtomobilini yeniləmək istəyirdin? Ev təmirinin vaxtı çoxdan çatıb? Övladın bu il tələbə sevincini yaşayır, ya da uzun zamandır xəyal etdiyin səyahətə çıxmaq istəyirsən? Sən də bütün planlarını yaya saxlamışdınsa, o zama

Azər Türk Bankın 30 yaşı tamam oldu

30 il öncə, 1995-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyev və Türkiyə Cümhuriyyətinin baş nazirinin  iştirakı ilə Azər Türk Bank dövlət bankının açılış mərasimi baş tutmuşdur. Yeni iqtisadi islahatların həyata keçirildiyi, ictimai-siyas

Bank Respublika Beyləqanda yeni filialını açdı - FOTOLAR

Ölkənin aparıcı banklarından biri olan Bank Respublika, müştərilərin rahatlığını və xidmətə əlçatanlığını artırmaq məqsədilə Beyləqan şəhərində ən müasir bankçılıq texnologiyaları ilə təchiz olunmuş yeni filialının təntənəl

Ödənilə bilinməyən bu borcları dövlət qaytaracaq - Qanun dəyişir

"Milli Məclisdə "Dövlət borcu" haqqında Qanuna dəyişikliklər ikinci oxunuşda müzakirə edilərək qəbul olunub. Dəyişikliklərə əsasən, dövlət büdcəsindən verilən büdcə ssudalar geri qaytarıla bilməyəndə borc Dövlə

"Kapital Bank"ın "PO Growth" inkişaf proqramı gələcəyin məhsul sahiblərini yetişdirir

"Kapital Bank" ASC-nin məhsulyönümlü düşüncə tərzini gücləndirmək və gənc istedadları bu sahəyə cəlb etmək məqsədilə həyata keçirdiyi "PO Growth" inkişaf proqramı uğurla başa çatıb. Proqram iştirakçılar

İş adamları və əhali "Ziraat Bank Azərbaycan"dan pullarını geri götürür

İlin birinci rübündə "Ziraat Bank Azərbaycan"nın cəmi kapitalı 4398,69 min manat azalaraq 137934,50 min manatdan 133535,81 min manata düşüb. Teleqraf-a istinadən xəbər verir ki, 2025-ci ilin birinci rübünün göstəricilər

AccessBank və Xəzər Universitetindən birgə inkişaf təşəbbüsü

İnsan kapitalının davamlı peşəkar inkişafını strateji prioritet kimi müəyyən edən AccessBank, Xəzər Universiteti ilə birgə həyata keçirdiyi "İdarəetmənin əsasları" təlim proqramını uğurla yekunlaşdırıb. Müasir i

Azərbaycan nefti bahalaşıb

Dünya bazarlarında "Azeri Light" (CIF) markalı Azərbaycan nefti bahalaşıb. "APA-Economics" xəbər verir ki, Azərbaycan neftinin 1 barelə olan qiyməti 0,53 ABŞ dolları və ya 0,71 artaraq 74,7 ABŞ dollar

Azərbaycanda avronun məzənnəsi 2 manatı ötdü

Azərbaycan Mərkəzi Bankı bu günün valyuta məzənnələrini açıqlayıb. xəbər verir ki, 2025-ci il iyulun 1-də ABŞ dollarının məzənnəsi dəyişməyərək 1,700 manat təşkil edib. Rusiyanın 100 rublu 2,1707 manatadək, Türkiyə lirəs


yeni xeberler azerbaycan xeberleri son xeberler sonxabar futbol xeberleri xəbərlər.com cebheden xeberler